Giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp

Dự án nhà ở cho người thu nhập thấp ở quận 9 do Công ty bất động sản Nam Long làm chủ đầu tư.

Dù chủ trương xây dựng nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đã được TP Hồ Chí Minh triển khai từ lâu, nhưng đến thời điểm hiện tại, số lượng dự án nhà ở diện này chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nguyên nhân chính là... thiếu vốn.

Thiếu nguồn cung

Những ngày cận Tết vừa qua, trong khi nhiều công nhân phải tất bật lo chuyện tàu xe về quê thì vợ chồng chị Nguyễn Thị Hoa (quê Nghệ An) lại khá thảnh thơi đi chợ sắm Tết, bởi năm nay vợ chồng chị đã có một căn nhà, một tổ ấm ở nơi mình làm việc. Anh Thanh, chồng chị Hoa, cho biết, năm 2014, anh được Công ty Sadeco (thuộc khu chế xuất Tân Thuận) bố trí cho vào ở tại khu nhà lưu trú. Căn hộ nhỏ nhưng cũng đủ phòng ngủ, bếp… đáp ứng được nhu cầu của một gia đình có hai vợ chồng và một con nhỏ. Các công nhân ở tại khu nhà lưu trú này còn được sử dụng tất cả các tiện ích như hát ka-ra-ô-kê, xem truyền hình hay đọc sách tại phòng sinh hoạt chung.

Căn nhà là mong muốn của nhiều công nhân, nhưng không phải ai cũng may mắn như vợ chồng anh Thanh, chị Hoa. TP Hồ Chí Minh hiện có 15 khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX) đang hoạt động thu hút khoảng 250 nghìn lao động, trong đó, có đến 70% số người lao động có nhu cầu bức thiết về nhà ở. Dự báo trong năm 2015, số lượng công nhân trong các KCN, KCX sẽ tăng đến khoảng 500 nghìn người. Thế nhưng, theo phê duyệt về xây dựng nhà lưu trú cho công nhân của UBND thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2015, nếu thực hiện hết các dự án cũng chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu chỗ ở của công nhân.

Không chỉ nhà lưu trú cho công nhân, các dự án nhà ở xã hội khác của TP Hồ Chí Minh hiện cũng rất thiếu so với nhu cầu sử dụng. Theo Sở Xây dựng, hết năm 2014, thành phố mới có 10 dự án nhà ở xã hội, trong đó sáu dự án được xây dựng do ngân sách đầu tư; bốn dự án còn lại do các chủ đầu tư xây dựng không sử dụng ngân sách, gồm: dự án nhà ở xã hội First Home Thạnh Lộc (quận 12) của Công ty cổ phần Tổ chức Nhà Quốc gia (N.H.O JSC), dự án nhà ở xã hội HQC Plaza (quận 8), dự án nhà ở xã hội phường Thảo Điền (quận 2) và chung cư Lô A - Khu dân cư Lô số 4 (huyện Bình Chánh).

Chủ trương cho chuyển đổi nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội đến nay cũng gặp rất nhiều khó khăn. Sau hai năm, chỉ có 11 dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi.

Đây cũng chính là nguyên nhân khiến việc giải ngân gói 30 nghìn tỷ đồng còn khiêm tốn. Kết thúc năm 2014, các ngân hàng mới ký kết hạn mức tín dụng được hơn 1.470 tỷ đồng cho 1.513 khách hàng, trong đó đã giải ngân 658 tỷ đồng cho hai doanh nghiệp (DN) làm dự án và 393,83 tỷ đồng cho 1.444 cá nhân.

Khơi thông nguồn vốn từ gói 30 nghìn tỷ đồng

Theo các chuyên gia, nhà ở xã hội ban đầu được đánh giá là hấp dẫn đối với người có thu nhập thấp, thế nhưng, những lo ngại về điều kiện được mua, vay, lo ngại về chất lượng đã khiến nhà ở xã hội dần trở nên yếu thế, không hấp dẫn người dân cũng như DN đầu tư xây dựng.

Ông Trương Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Hoàng Quân, đơn vị đang thực hiện nhiều dự án nhà ở xã hội tại TP Hồ Chí Minh cho rằng, vướng mắc lớn nhất trong việc bán các dự án nhà ở xã hội ra thị trường là khó chứng minh người thu nhập thấp, chậm giải ngân, các cơ quan nhà nước chậm xác nhận thực trạng nhà ở…

Về phía DN, cũng theo ông Tuấn, khó khăn lớn nhất là vốn. Dự án nhà ở xã hội HQC Plaza (do Công ty Hoàng Quân làm chủ đầu tư) là một thí dụ. Đây là dự án nhà ở thương mại đầu tiên được chấp thuận cho chuyển đổi làm nhà ở xã hội để phục vụ nhu cầu nhà ở của gia đình các cán bộ nhà nước và gia đình chính sách. Dự án gồm bốn bờ-lốc chung cư cao 24 tầng với 1.735 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 1.500 tỷ đồng. Mặc dù thuộc diện được vay gói tín dụng để xây dựng nhà ở xã hội và nếu theo đúng cam kết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ tái cấp vốn cho dự án khoảng 540 tỷ đồng từ gói tín dụng 30 nghìn tỷ đồng, nhưng đến cuối năm 2014, công ty mới giải ngân 186 tỷ đồng. Chừng ấy vốn không đủ để đầu tư, hoàn thành thi công xây dựng và đưa dự án vào sử dụng. Đến nay, dự án này mới xây đến tầng ba thì phải thi công cầm chừng.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh, khi Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ được ban hành, nhà ở xã hội là tâm điểm chú ý khi gói tín dụng ưu đãi dường như chỉ tập trung vào phân khúc nhà giá thấp. Tuy nhiên, những ràng buộc về diện tích (dưới 70 m2) và giá bán (không vượt quá 15 triệu đồng/m2) đã khiến gói tín dụng chưa phát huy được tác dụng bởi số lượng bất động sản tồn đọng chủ yếu là diện tích lớn, giá bán cao. Tiếp đó, hàng loạt văn bản ra đời để đưa Nghị quyết của Chính phủ đi vào cuộc sống như cho phép chẻ nhỏ, cho phép chuyển đổi… nhưng cho đến thời điểm hiện nay, mọi việc gần như vẫn “giậm chân tại chỗ”. Nguyên nhân chủ yếu được các chuyên gia lý giải là do nguồn cung nhà ở phù hợp với điều kiện đặt ra không có, thủ tục xác nhận hồ sơ mua nhà tại địa phương nhiêu khê và thiếu cả sự quyết liệt của các địa phương…

Theo Bộ Xây dựng, hiện nay, DN chưa muốn đầu tư phân khúc nhà ở xã hội vì chưa có chính sách hỗ trợ cụ thể, đồng thời lợi nhuận thấp. Không thể bắt buộc DN mà cần có chính sách khuyến khích họ. Do vậy, Bộ đã đề nghị chính quyền các địa phương tạo điều kiện về quỹ đất, thủ tục pháp lý cho DN. Bộ Xây dựng sẽ tham mưu để Chính phủ có những chính sách khuyến khích phát triển nhà ở xã hội. Muốn giải ngân nhanh được gói hỗ trợ 30 nghìn tỷ đồng thì thị trường cần một nguồn cung nhà ở xã hội rất lớn, nhất là nhà lưu trú cho công nhân cần được xây dựng nhiều hơn.

Người dân vẫn "khó" tiếp cận gói 30.000 tỷ đồng

Đa số người thu nhập thấp cho rằng, mức lãi suất 5%/năm hiện nay của gói 30.000 tỷ đồng vẫn là cao so với nguồn thu nhập của họ

(Diaoconline24h) Phần lớn căn hộ đủ điều kiện vay vốn gói 30.000 tỷ đồng là CT12 Văn Phú và Thăng Long Victory. Tuy nhiên, tỷ lệ khách hàng có thể vay vốn ưu đãi rất ít.

Từng được kỳ vọng, nhưng sau nhiều lần sửa đổi, gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng vẫn rất khó đến tay đối tượng được vay vốn. Vì vậy, nhiều chủ đầu tư và khách hàng mua nhà tỏ thái độ thờ ơ với gói hỗ trợ này.

Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tính đến ngày 31/5/2014, tổng số tiền 5 ngân hàng đã cam kết cho vay là 3.954,4 tỷ đồng, tổng dư nợ là 2.156,3 tỷ đồng. Trong đó, đối với hộ gia đình, cá nhân đã ký hợp đồng cam kết cho vay là 5.378 hộ, với số tiền là 2.060 tỷ đồng, đã giải ngân cho 5.368 hộ, với số tiền là 1.343,7 tỷ đồng.

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, trong 5 tháng đầu năm, gói tín dụng 30.000 tỷ đồng có tốc độ tăng trưởng nhanh, tăng đến 225% so với cuối năm 2013 và đạt 13,2% tổng giá trị gói hỗ trợ.

Trong khi đó, theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước Hà Nội mới đây, tính đến ngày 31/6/2014, Hà Nội đã giải ngân được 1.108 tỷ đồng từ gói hỗ trợ này, tăng gấp 4 lần so với cuối năm 2013.

Mặc dù khối lượng giải ngân gói 30.000 tỷ đồng tăng nhanh trong những tháng đầu năm 2014, nhưng sau 1 năm triển khai, các ngân hàng cũng chỉ cam kết cho vay được 13,2% tổng số vốn từ gói tín dụng này.

Tại Hà Nội, từ đầu năm 2014 đến nay, rất nhiều dự án chung cư được các đơn vị phân phối mở bán đủ điều kiện vay vốn từ gói 30.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo phản ánh nhiều đơn vị phân phối, không có nhiều khách hàng tiếp cận được gói tín dụng này.

Ông Nguyễn Viết Hải, Giám đốc sàn giao dịch VIC cho biết, đơn vị này đang bán hàng tại 2 dự án, với phần lớn căn hộ đủ điều kiện vay vốn gói 30.000 tỷ đồng là CT12 Văn Phú và Thăng Long Victory. Tuy nhiên, tỷ lệ khách hàng có thể vay vốn ưu đãi rất ít.

Cụ thể, tại Dự án CT12 Văn Phú, với 160 căn hộ đủ tiêu chí vay vốn, rất nhiều khách hàng mua căn hộ tại đây muốn được vay vốn ưu đãi, nhưng chỉ có khoảng 30 khách hàng được ngân hàng hỗ trợ vay vốn. Trong khi đó, tại Dự án Thăng Long Victory, với hàng trăm căn hộ đã được bán ra đủ điều kiện vay vốn gói 30.000 tỷ đồng, nhiều khách mua căn hộ dự án này cũng yêu cầu đơn vị bán hàng tư vấn vay vốn từ gói tín dụng ưu đãi này, nhưng số lượng khách hàng chính thức được vay vốn đến nay chưa được 10 người.

Người thu nhập thấp luôn khát khao có được nơi an cư

Theo ông Hải, mặc dù gói tín dụng 30.000 tỷ đồng đã được mở rộng đối tượng, Chính phủ cũng lên tiếng thúc tiến độ giải ngân, song thực tế, các ngân hàng vẫn không mấy mặn mà hỗ trợ khách vay vốn. Trong khi đó, khách hàng thực sự muốn vay vốn lại gặp khó trong việc chứng minh thu nhập, một trong những điều kiện quan trọng để được ngân hàng giải ngân.

Cũng là một đơn vị bán nhiều dự án căn hộ đủ điều kiện vay vốn từ gói 30.000 tỷ đồng, ông Lê Ngọc Quỳnh, đại diện sàn Nhà đất 24h cho rằng, phần lớn khách hàng mua căn hộ đều xác định việc vay vốn ưu đãi mua nhà là rất khó khăn, nên thực tế, không có nhiều khách hàng thực sự mặn mà vay vốn từ gói 30.000 tỷ đồng.

Theo ông Quỳnh, hiện phần lớn người mua nhà là người mua để ở, nên nếu đã quyết định mua nhà, nhiều người đã có sự chuẩn bị tài chính từ trước, chứ không muốn vay vốn để mua nhà.

Trao đổi với Đầu tư Bất động sản, ông Nguyễn Văn Kha, Chủ tịch HĐQT CTCP Phát triển đô thị Từ Liêm cũng cho rằng, hiện phần lớn người mua nhà là để ở. Mà đã mua nhà để ở, thì họ đều đã chuẩn bị được nguồn tài chính đầy đủ, chứ đã khó khăn, thì không mấy người dám vay vốn mua nhà, dù đó là vốn ưu đãi. Vì thế, việc làm thế nào để đẩy mạnh việc giải ngân gói tín dụng này trong thời gian tới, theo ông Kha, vẫn rất khó khăn.

Đồng quan điểm, một số đại diện doanh nghiệp ngành bất động sản còn cho biết thêm, ngoài những khó khăn về thủ tục hành chính, thì lãi suất ưu đãi 5%/năm vẫn cao so với người thu nhập thấp, nên cũng là rào cản trong việc giải ngân. Đó cũng là thừa nhận của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam trong cuộc trao đổi gần đây với Đầu tư Bất động sản.

Hiện tại nhu cầu nhà ở của người dân là rất cao, với những người có thu nhập thấp, ước muốn được sở hữu  căn nhà cho riêng mình là khó thực hiện. Từ khi gói 30.000 tỷ đồng được giải ngân, người thu nhập thấp có quyền để hy vọng về nơi an cư. Vì vậy, các cấp các ngành có liên quan cần ngồi lại để thương thảo, qua đó giản đơn lại thủ tục vay vốn, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân có thể tiếp cận một cách dễ dàng.

Theo Phương Anh

Báo Đầu tư Bất động sản